Thời gian qua có nhiều trường hợp đáng tiếc đã xảy ra liên quan đến tình huống mất an toàn của trẻ em tại các chung cư, khiến dư luận không khỏi xôn xao, lo lắng. Ngoài ra, trẻ em ở không ít chung cư còn đang thiếu đi không gian giải trí, khi khu vui chơi bị cắt xén, lấn chiếm. Nguyên nhân được chỉ ra là một số chủ đầu tư do ưu tiên lợi nhuận kinh doanh mà quên mất những điều kiện để tạo ra chất lượng, trong khi việc thực thi pháp luật vẫn tồn tại bất cập.
CHƯA CHÚ TRỌNG NÂNG CẤP CƠ SỞ HẠ TẦNG
Phát biểu tại tọa đàm “Nhận diện tiêu chí chung cư an toàn và hạnh phúc cho trẻ em” do Tạp chí Trẻ em Việt Nam tổ chức, TS. Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản (Vars), cho biết: Qua khảo sát mật độ xây dựng chung cư ở các khu đô thị lớn có thể thấy, nhiều chủ đầu tư chỉ tính làm sao để khai thác kinh tế hiệu quả nhất, chứ chưa chú trọng đến nâng cấp cơ sở hạ tầng, xây dựng khu vui chơi giải trí phục vụ đời sống của người dân, đặc biệt là trẻ em.
“Trong tư duy của không ít nhà phát triển dự án và chủ đầu tư, bài toán lợi nhuận vẫn đặt lên hàng đầu nhưng tư duy về tiện ích thì rất hạn chế. Các khâu kiểm duyệt từ đồ án, thiết kế cho đến kiểm nghiệm công trình chưa đảm bảo sự đồng bộ, chưa nhận được sự quan tâm từ phía chủ đầu tư. Nhiều dự án ở khu vực trọng điểm còn thiếu không gian vui chơi cho trẻ và chưa đáp ứng đầy đủ yếu tố an toàn”, Chủ tịch Vars chia sẻ.
Theo ông Hà Đình Bốn, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, thời gian qua cùng với sự phát triển nhanh chóng của xã hội, các chung cư đã mọc lên như nấm, nhất là tại đô thị lớn. Những chung cư này góp phần quan trọng vào việc giải quyết vấn đề nhà ở cho người dân, đặc biệt trẻ em có mái ấm tốt nhất để phát triển an toàn và lành mạnh. Tuy nhiên vì tốc độ phát triển quá nhanh, hệ thống pháp luật không theo kịp để điều chỉnh hoạt động và quản lý chung cư nên dẫn đến những tai nạn thương tâm.
Không những thế, ông Bốn còn cho rằng các quy định pháp luật về Luật Xây dựng, Luật Trẻ em, Luật Nhà ở mặc dù luôn theo sát nhưng thực tế vẫn tồn tại những nội dung cần tiếp tục bổ sung trong tình hình mới. Bởi tình trạng các khu vui chơi bị lấn chiếm chưa được giải quyết triệt để, khi nhiều năm qua có không ít bài báo liên tục phản ánh ở những đô thị lớn như TP.Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh… tình trạng sân chơi của trẻ em đang sử dụng làm quán cà phê, hàng ăn”, đại diện Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam nhận định.
Trên thực tế, Luật sư Phạm Thanh Tuấn, Đoàn Luật sư TP.Hà Nội, nhận định việc đảm bảo điều kiện sống an toàn cho trẻ em trong hệ thống văn bản pháp lý đã quy định khá đầy đủ, toàn diện do được Đảng và Nhà nước quan tâm trong chiến lược phát triển con người. Cụ thể, Điều 37 Hiến pháp quy định trẻ em được Nhà nước, gia đình và xã hội bảo vệ, chăm sóc, giáo dục; Luật Trẻ em 2016 về bảo đảm an toàn cho trẻ; Luật Hôn nhân và gia đình cũng quy định trách nhiệm bảo đảm an toàn của cha mẹ đối với con cái… Tuy nhiên về thực thi vẫn còn bất cập.
Ngoài ra, Quyết định số 458/QĐ-LĐTBXH năm 2011 quy định các tiêu chí của một ngôi nhà an toàn còn khá chung chung, chưa rõ ràng từng trường hợp như đối với nhà riêng lẻ ở khu vực nông thôn hay chung cư; chưa có sự phân biệt trong khi sản phẩm bất động sản khá nhiều; chưa có quy định cụ thể việc bảo đảm an toàn cho trẻ ở chung cư dù đây là loại hình bất động sản phổ biến trên thị trường.
YẾU TỐ AN TOÀN VÀ PHÙ HỢP TÀI CHÍNH LÀ ƯU TIÊN HÀNG ĐẦU
Do đó, ông Bốn kiến nghị phải tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách về xây dựng, quản lý và sử dụng chung cư là rất cần thiết. Trong đó, trách nhiệm của các Bộ, ban ngành phải rõ ràng, cụ thể đối với từng cấp, từng cán bộ. Mặt khác tiếp tục đẩy mạnh, tuyên truyền dưới nhiều hình thức cho cả cha mẹ, người chăm sóc trẻ, lẫn cơ quan quản lý nhà nước, nhằm nâng cao nhận thức về việc bảo vệ an toàn cho trẻ em.
Xuất phát từ thực trạng của nhiều dự án chung cư và mong muốn của người mua nhà, Luật sư Phạm Thanh Tuấn khuyến nghị các quy định về chính sách nhà ở và bất động sản phải thật cụ thể, rõ ràng, chi tiết từ tiêu chuẩn thiết kế, xây dựng và quản lý các khu chung cư, đặc biệt là khu vực liên quan đến trẻ em như: sân chơi, khu vui chơi, thang máy, cầu thang thoát hiểm… Đồng thời có sự phân biệt rõ ràng giữa quy định đối với nhà ở riêng lẻ và nhà ở chung cư. Các khu chung cư tập trung đông dân cư, nhiều tiện ích công cộng thì tiêu chí an toàn, chất lượng phải cao hơn. Tuy nhiên, Nhà nước cũng cần xây dựng chính sách ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào dự án đáp ứng tiêu chí chất lượng, an toàn, tạo động lực.
Nhưng “Dù luật pháp có hoàn thiện mà thực thi không nghiêm túc cũng vô nghĩa. Do đó, cơ quan chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để phát hiện, xử lý thật nghiêm trường hợp vi phạm. Bởi việc nghiệm thu dự án trước khi đưa vào sử dụng rất quan trọng. Cơ quan chức năng phái đưa ra tiêu chí nghiệm thu chặt chẽ, đảm bảo dự án đã đáp ứng đầy đủ yêu cầu liên quan đến chất lượng và an toàn”, Luật sư Tuấn lưu ý.
Đưa ra khuyến nghị dành cho người mua nhà nhằm hướng tới sự lựa chọn nơi đáng sống là chung cư an toàn và hạnh phúc cho trẻ nhỏ, theo KTS.Phạm Thanh Tùng, khi chọn nơi ở thì yếu tố an toàn và phù hợp với khả năng tài chính là ưu tiên hàng đầu. Ngoài ra, chúng ta cần đảm bảo môi trường sống đó đáp ứng đầy đủ nhu cầu thiết yếu của con cái, như học tập, vui chơi và được bảo vệ theo đúng quy định của pháp luật.
“Tổ ấm là nơi chúng ta tìm thấy sự bình yên, hạnh phúc. Chúng ta không cần quá cầu toàn mà hãy tập trung vào những yếu tố cơ bản để đảm bảo cuộc sống thoải mái, tiện nghi. Thay vì chạy theo xu hướng, mỗi gia đình nên tự đánh giá khả năng tài chính lẫn nhu cầu của mình để đưa ra quyết định phù hợp. Khi điều kiện kinh tế cải thiện, chúng ta luôn có thể tiếp tục nâng cấp nơi ở của mình”, ông Tùng chia sẻ.