Thực hiện ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ, từ ngày 13-16/5, đoàn công tác của Bộ Công thương cùng sự tham gia cùng của đại diện Bộ Giao thông vận tải đã đi khảo sát thực tế về việc nhập khẩu cát xây dựng từ Campuchia về Việt Nam.
Theo báo cáo của Bộ Công Thương, Campuchia có trữ lượng cát lớn trên sông Mê Công (vào Việt Nam là sông Tiền) và sông Bassac (vào Việt Nam là sông Hậu). Đồng thời, Campuchia quản lý nguồn tài nguyên cát rất chặt chẽ để đảm bảo khai thác cát không ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, đến cuộc sống của người dân cũng như đảm bảo nguồn thu cho ngân sách Campuchia.
Bên cạnh đó, Campuchia chưa thực hiện phân loại cát sau khai thác do chưa đầu tư thiết bị để phân loại cát (việc phân loại cát căn cứ vào kích cỡ hạt cát), cát khai thác và cung ứng chỉ có 1 loại, gọi chung là cát vàng.
Tuy nhiên, kết quả kiểm tra tại phòng thí nghiệm đối với cát khai thác từ một số mỏ cách khu vực cửa khẩu Vĩnh Xương 18 km cho thấy 60% lượng cát khai thác có kích cỡ 1,2 – 1,8 mm, 40% còn lại là kích cỡ từ 1,8 mm trở lên (Việt Nam gọi là cát xây dựng).
Hiện tại, Campuchia mới cấp phép khai thác và xuất khẩu cát cho 3 công ty trong nước (không cấp phép khai thác cho công ty nước ngoài). Trong đó, Công ty Chaktomuk Campuchia mỗi ngày đang xuất khẩu khoảng từ 40.000 – 60.000 m3 cát cho khoảng 15 – 20 công ty của Việt Nam.
Trong đó, Công ty Sok Theara sở hữu trữ lượng mỏ cát khoảng hơn 200 triệu m3 nhưng hiện chưa xuất khẩu cát sang Việt Nam. Công ty Global Green Energy đang cung cấp khoảng 10.000 m3/ngày cho 2 – 3 công ty của Việt Nam.
Theo đó, qua làm việc với phía Campuchia, Bộ Công Thương đánh giá trữ lượng cát của Campuchia phục vụ san lấp, xây dựng là dồi dào, có thể cung cấp đủ cho nhu cầu trước mắt và lâu dài của các tỉnh phía Nam của Việt Nam. Các bộ, ngành và doanh nghiệp của Campuchia bày tỏ sự thiện chí và mong muốn cung cấp cát cho Việt Nam.
Hiện tại, hoạt động cung cấp cát từ Campuchia sang Việt Nam đang diễn ra bình thường, không có bất kỳ vướng mắc nào về chủ trương, chính sách của Chính phủ hai nước cũng như thủ tục xuất nhập khẩu, hải quan hay giao thông vận tải của hai bên. Mỗi ngày Campuchia đang xuất khẩu sang Việt Nam khoảng từ 50.000 – 60.000 m3 cát.
Chính phủ Campuchia chủ trương để thị trường mua bán tự do, các doanh nghiệp 2 bên chủ động đàm phán và ký kết hợp đồng theo giá cả thống nhất. Chính phủ không can thiệp vào giá cả mà chỉ thực hiện các biện pháp quản lý để đảm bảo việc khai thác, vận chuyển, xuất khẩu cát thực hiện đúng giấy phép, nộp thuế đầy đủ cho Nhà nước. Như vậy, hoạt động nhập khẩu cát từ Campuchia vào Việt Nam sẽ do doanh nghiệp chủ động thực hiện.
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương kiến nghị Phó Thủ tướng xem xét, giao Giao Bộ Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan, làm việc với Ban quản lý đầu tư xây dựng các công trình giao thông Thành phố Hồ Chí Minh, các sở, ban, ngành liên quan của Thành phố Hồ Chí Minh và các địa phương có nhu cầu nhập khẩu cát phục vụ các công trình giao thông… để rà soát và nắm bắt tổng nhu cầu, số lượng cát cần mua của các doanh nghiệp/nhà thầu thi công.
Đồng thời, các doanh nghiệp/nhà thầu thi công chủ động, khẩn trương liên hệ với các doanh nghiệp Campuchia để đàm phán, giao kết các hợp đồng mua bán cát theo đúng các quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật Campuchia.
Bộ Giao thông Vận tải cho biết giai đoạn 2021 – 2025, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và Đông Nam Bộ triển khai thi công 21 dự án cao tốc, dự án thành phần giao thông trọng điểm. Tổng nhu cầu vật liệu đắp nền đường cho các dự án trên khoảng gần 77 triệu m3. Trong đó, đất đắp khoảng 7 triệu m3, cát đắp khoảng gần 70 triệu m3.
Còn theo Bộ Tài Nguyên và Môi trường, nhu cầu cát để làm vật liệu đắp nền đường vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 9,3 triệu m3, riêng năm 2024 khoảng 6 triệu m3. Hiện khối lượng cát từ các mỏ trong nước cam kết cung cấp cho dự án vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh đạt khoảng 7 triệu m3, còn thiếu khoảng 2,3 triệu m3.